Arilarin bitkilerin yaprak, sap ve tomurcuklarindan ürettigi dogal, reçinemsi bir madde olan propolis, sadece dogada arilar tarafindan kullanilmakla kalmayip, insanlarin da tarih boyunca faydalanmis oldugu bir üründür. Propolisi ve temel özelliklerini anlattigimiz blog yazimiza ulasmak için tiklayin.
Arkeolojik bulgular, insanlarin 8,500 yildir aricilikla ugrastigini göstermistir. Baska bir deyisle, insanoglunun arilarin bal disindaki diger mucizelerini de kesfedecek kadar zamani olmustur. Arilar, bu maddeyi kovandaki delikleri kapatmak, çatlaklarin üzerini örtmek ve kraliçe arinin yumurtalarini birakacagi petek gözlerini kaplamak için kullandiklari gibi, virüs ve bakterilere karsi etkili olmasindan dolayi bir çesit “kovan sterilizasyonu” için de faydalanir. Baska bir deyisle arilar kovan içerisinde saglikli bir ortam olmasini propolise borçlular. Yazinin geri kalaninda, propolisin tarih boyunca arilardan ilham alan çesitli medeniyetler tarafindan kullanimina ve günümüzdeki rolüne kisaca deginecegiz.
Antik Çaglardan Günümüze…
Etimoloji – Propolis kelimesi, Antik Yunan dilinde Pro (ön, önce) ve Polis (sehir) kelimelerinin bir araya gelmesi ile olusmustur. Ingilizcede de Propolis olarak geçen kelimenin bu sekilde ilk kullanimi, bilindigi kadariyla 15. yüzyila dayanmaktadir.
Tarihi bal kadar eski olan propolisin, antik çaglarda Misirlilar, Yunanlilar, Persler ve Romalilar gibi pek çok topluluk tarafindan kullanildigi bilinmektedir. Iste eski zamanlarda propolis kullanimina birkaç örnek…
- Antik Misir sanatinda, vazolarin üzerinde propolis üreten ari tasvirlerine rastlanmistir. Yine bu dönemde, ev yapimi çesitli reçetelerde propolis kullanilmistir. Misirlilarin, propolisin mumyalama özelligini de arilardan ögrendigi ve mumyalama islemlerinde kullandiklari tahmin edilmektedir. Öyle ki bal arilari, kovani isgal eden yabanci arilari öldürdükten sonra hastalik yayilmasini engellemek için bu arilari propolis ile “mumyalarlardi”.
- Antik çaglarda Yahudiler de propolisi kendi ürettikleri karisimlar için kullanmaktaydi. Ibranicede propolis anlamina gelen “Tzori” kelimesi ve bu maddenin özellikleri, Eski Ahit’te pek çok kez karsimiza çikmaktadir.
- Antik Yunanlilar ise, propolisi, “Polyanthus” olarak bilinen parfümün ana malzemesi olarak kullanmislardir. Çok sayida Yunan ve Romali yazar, yazilarinda o zamanlar arilarin bal ve balmumundan sonraki üçüncü dogal ürünü olarak bilinen propolisten, hazirlanisindan ve uygulanisindan bahsetmistir.
- Modern tibbin babasi olarak bilinen Hipokrat’in da, çalismalarinda propolis kullandigi bilinmektedir.
- 11. yüzyilda Ibn-i Sina’nin reçetelerinde propolisi kullandigi bilinmektedir.
- Yüksek oranda fenolik ve flavonoid maddeler içeren propolis yüzyillardir oldugu gibi halen, arilar için hayati önem tasimaktadir. Propolis, saf haliyle günümüzde hem yetiskinler hem de çocuklar tarafindan gida ve takviye edici gida formüllerinde ve kozmetik ürünlerde pek çok farkli sekilde kullanilmaktadir.